Άρθρο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο
Οι ηλεκτρονικοί
υπολογιστές και το διαδίκτυο είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του
σύγχρονου ανθρώπου. Έχουν καθιερωθεί στην συνείδηση όλων ως αξιόπιστες και
σωστές πηγές πληροφόρησης. Η πρόσβαση στην γνώση, την ενημέρωση, την επιστήμη
και την ψυχαγωγία διευκολύνεται χάρη στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές
Η χρήση των ηλεκτρονικών
υπολογιστών και του διαδικτύου είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στα παιδιά και
τους εφήβους. Μας εκπλήσσουν με τις γνώσεις και την επιδεξιότητα τους στην
χρήση των υπολογιστών και του διαδικτύου. Τα παιδιά μπορούν να βρουν στο
διαδίκτυο μια πληθώρα πληροφοριών από διάφορες πηγές μάθησης όπως
εγκυκλοπαίδειες, βιβλιοθήκες, ειδησεογραφικά πρακτορεία και πολλούς άλλους
οργανισμούς. Επίσης μπορούν να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια και να
επικοινωνούν με φίλους. Τα παιδιά ενθουσιάζονται βλέποντας ότι με το πάτημα
ενός κουμπιού μπορούν να βρεθούν στην άλλη άκρη του κόσμου και να
επικοινωνήσουν με ανθρώπους από διαφορετικές χώρες, πολιτισμούς, κουλτούρες,
ικανοποιώντας έτσι τον φυσιολογικό για την ηλικία τους αυθορμητισμό, περιέργεια
και ανάγκη για άμεση ανταπόκριση και ικανοποίηση.
Ιδιαίτερα επικίνδυνη
μπορεί να αποβεί η χρήση των υπολογιστών από τα παιδιά και τους εφήβους όταν
αυτή γίνεται αλόγιστα και χωρίς κανένα κριτήριο. Τον τελευταίο καιρό ολοένα και περισσότερο
ακούμε για παιδιά που αφιερώνουν ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη ενός
υπολογιστή είτε για να συνομιλήσουν με άλλους ανθρώπους σε chat rooms, είτε για να παίξουν κάποιο παιχνίδι
παραμελώντας σχολείο, οικογένεια και φίλους. Οι γονείς βλέποντας αυτή την
συμπεριφορά των παιδιών τους δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν και πώς να
χειριστούν αυτή την κατάσταση που προκύπτει. Πολλοί γονείς δεν ξέρουν αν αυτή η
συμπεριφορά θα πρέπει να τους προβληματίσει ή να τους αφήσει αδιάφορους πιστεύοντας
ότι είναι μία κατάσταση φυσιολογική που
κάποτε θα περάσει. Η αλήθεια είναι ότι όταν ένας γονιός αντιληφθεί ότι το παιδί
του απομονώνεται ξοδεύοντας αρκετό χρόνο μπροστά σε ένα υπολογιστή ή αρκετά
χρήματα πηγαίνοντας σε internet café θα πρέπει να προβληματιστεί και να
παρατηρήσει αν αυτή η συμπεριφορά παρεμποδίζει την εξέλιξη άλλων τομέων της
ζωής του. Δεν πρέπει να επαναπαυτούν ότι τα παιδιά τους μπορούν να
προστατευτούν απ’ αυτούς που προσφέρουν κάθε μορφής υπηρεσίες στο διαδίκτυο.
Πολλές ομάδες συζητήσεων στο διαδίκτυο δεν επιβλέπονται από κανένα.
Υπάρχει πλήρης ανωνυμία
και τα ονόματα που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση και την επικοινωνία
μεταξύ των παιδιών πολύ συχνά είναι ψευδώνυμα. Είναι αδύνατο να γνωρίζει σε
τέτοιες περιπτώσεις το παιδί εάν αυτός με τον οποίο επικοινωνεί είναι πράγματι
παιδί ή για παράδειγμα κάποιος ενήλικας που θέλει να του κάνει κακό.
Δυστυχώς μπορεί να
υπάρξουν πολύ σοβαρές συνέπειες εάν το παιδί πεισθεί από κάποιον επιτήδειο να
δώσει προσωπικές πληροφορίες όπως όνομα, κωδικούς, αριθμό τηλεφώνου, αριθμό
πιστωτικής κάρτας και διεύθυνση. Ακόμα χειρότερο να πεισθεί να συναντήσει
κάποιον άγνωστο με τον οποίο επικοινωνούν μέσω διαδικτύου.
Προκειμένου να
αποφευχθούν οι άσχημες καταστάσεις και οι δυσμενείς συνέπειες της κατάχρησης
του διαδικτύου οι γονείς είναι σημαντικό να καλλιεργήσουν τις συνθήκες εκείνες
που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη μιας σωστής και εποικοδομητικής επικοινωνίας με
τα παιδιά τους ενώ είναι απαραίτητο να τα περιβάλλουν με αγάπη και να είναι
διαθέσιμοι όποτε τους έχουν ανάγκη. Η απουσία των γονιών και η έλλειψη
επικοινωνίας οδηγεί τα παιδιά στο να βρουν αλλού ικανοποιήσεις και σε
δυσλειτουργικούς τρόπους να καλύψουν το κενό που αφήνει η έλλειψη επικοινωνίας
με τους γονείς. Πολλές φορές η συμβουλευτική γονέων και η ένταξη των γονέων σε
κάποια ομάδα συμβουλευτικής και υποστήριξής μπορεί να προσφέρει σε αυτούς τη
δυνατότητα να αναπτύξουν εκείνες τις δεξιότητες που θα συμβάλλουν στην καλή
επικοινωνία με τα παιδιά τους.
Τέλος είναι απαραίτητο οι γονείς:
- Να βάλουν κάποιο όριο στο χρόνο που
ξοδεύει το παιδί στο διαδίκτυο εντός και εκτός σπιτιού
- Να μιλήσουν στα παιδιά τους σχετικά
με τους κακόβουλους χρήστες και τους πιθανούς κινδύνους που κρύβει το Διαδίκτυο
- Εάν τα παιδιά συμμετέχουν σε δωμάτια
συνομιλιών, να φροντίσουν να γνωρίζουν ποια επισκέπτονται και με ποιον
συζητούν.
- Είναι καλό να διδάξουν στα παιδιά
όταν συνομιλούν με κάποιον άγνωστο στο διαδίκτυο να μπορούν να διαφυλάσσουν τα
προσωπικά τους στοιχεία.
- Είναι απαραίτητο να διδαχθεί στα
παιδιά ότι ουδέποτε δέχονται να συναντήσουν κάποιον που γνώρισαν μέσω του
διαδικτύου
- Είναι καλό οι γονείς να χρησιμοποιούν
υπηρεσίες ή λογισμικά προγράμματα που δίνουν γονικό έλεγχο στο τι μπορούν να
επισκεφθούν τα παιδιά στο διαδίκτυο και αποκόπτονται από ακατάλληλες
ιστοσελίδες
- Πρέπει να διδαχθούν τα παιδιά να
συμπεριφέρονται στο διαδίκτυο με την ίδια ευγένεια και καλούς τρόπους όπως και
στην κανονική ζωή
- Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να
δημιουργούν σχέσεις με συνομήλικα παιδιά και προτρέψτε τα στις αθλητικές
δραστηριότητες.
Παναγιώτα Ιακωβάκη
Ψυχολόγος
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Ν. Φωκίδας,
Κέντρο Ημέρας Παιδιών, Εφήβων και Ενηλίκων Ν. Φωκίδας
