Κυριακή 18 Ιουνίου 2017 | Ημέρα του Πατέρα «Αντιστροφή ρόλων ή εξέλιξη του ρόλου;»

Η ημέρα του πατέρα γιορτάζεται την 3^η Κυριακή του Ιουνίου και αφορά την πατρότητα γενικά και τη συνεισφορά των μπαμπάδων στο κοινωνικό σύνολο. Στην ουσία είναι μια ημέρα που έχει ως στόχο να δείξει ότι ο ρόλος του πατέρα είναι εξίσου σημαντικός με αυτόν της μητέρας, παρόλο που πολύ συχνά στην κοινωνία μας οι μπαμπάδες περνούν σε δεύτερη μοίρα.

 

Η σύγχρονη οικογένεια προτού φτάσει στη σημερινή της μορφή, πέρασε από πολλά στάδια, τροποποιήθηκε όσον αφορά τα κοινωνιολογικά της στοιχεία, παλιές αξίες αντικαταστάθηκαν με νέες με την πάροδο των αιώνων και η δομή της άλλαξε, προκειμένου να ανταποκριθεί στις κοινωνικές αλλαγές και απαιτήσεις. Η έννοια της πατρότητας εξελίχθηκε και ο ρόλος του πατέρα άλλαξε δραματικά στο πέρασμα του χρόνου. Οι αλλαγές αυτές έχουν να κάνουν, κυρίως, με κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και αλλαγές των κοινωνικών δομών.

Στα αποικιακά χρόνια, ο πατέρας περιγράφεται ως ο «ηθικός δάσκαλος» της οικογένειας, που είναι αυστηρός και ταυτόχρονα ο πνευματικός αρχηγός της. Η ευθύνη του ήταν να μεγαλώσει τα παιδιά με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτά να γίνουν ηθικά και ενάρετα. Αργότερα, στα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης και μέχρι την οικονομική ύφεση, ο ρόλος του αλλάζει και γίνεται «κουβαλητής», δουλεύει σκληρά και λείπει πολλές ώρες από την οικογένεια του χωρίς, όμως, αυτό να σημαίνει ότι έχει χάσει και τον προηγούμενο ρόλο του. Ως απόρροια αυτού η ανάμειξή του στην καθημερινή φροντίδα του παιδιού μειώνεται και ενισχύεται ο ρόλος της μητέρας. Στη δεκαετία 1930-1940, ο ρόλος του ως ηθικού δασκάλου και κουβαλητή δεν έχει εξαλειφθεί τελείως και καθώς έχει γίνει όλο και πιο απόμακρος, λόγω της εργασίας του, προτείνεται η ενίσχυση της συμμετοχικότητάς του στη ζωή των παιδιών, ιδιαίτερα ως πρότυπο αρρενωπότητας (Dick, 2004). Στα μέσα του 1970 και μετά, παρατηρείται αύξηση της συμμετοχής της γυναίκας στο εργατικό δυναμικό και αρχίζουν να αλλάζουν τα στερεότυπα που ήθελαν τη μητέρα να ασχολείται με την φροντίδα των παιδιών. Ο πατέρας αρχίζει να εμπλέκεται περισσότερο στην ανατροφή και τη φροντίδα των παιδιών και αναλαμβάνει ρόλους και καθήκοντα που αναλάμβανε η μητέρα. Ο ρόλος του πατέρα ως κουβαλητή αρχίζει να εξαλείφεται, διότι οι γυναίκες δουλεύουν σχεδόν τις ίδιες ώρες με τους συζύγους τους και βγάζουν τα ίδια χρήματα (Pruett, 1998).

Τα τελευταία 10-15 χρόνια έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά ο τρόπος που γίνεται αντιληπτός, αλλά και ασκείται, ο πατρικός ρόλος. Η είσοδος της γυναίκας στην παραγωγή, η διεκδίκηση ισότιμων ευκαιριών στη μόρφωση, αλλά και στην καριέρα, επέβαλαν αλλαγές στο οικογενειακό πλαίσιο, όπου η ανάγκη συμμετοχής του πατέρα στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του έγινε επιτακτική (Κυριαζοπούλου, 2011).

Στη σημερινή εποχή, εν μέσω κοινωνικό-οικονομικών αλλαγών και κοινωνικό-πολιτικής αστάθειας, καλείται να διαχειριστεί την αγωνία, το φόβο ή το θυμό στην πορεία αναζήτησης του νέου του ρόλου και της προσαρμογής του σε αυτόν. Ο σύγχρονος πατέρας, αν και φαίνεται να είναι απαλλαγμένος από τα παρελθοντικά στερεότυπα του ρόλου του, φοβάται τις αλλαγές αλλά γνωρίζοντας την αναγκαιότητά τους, δεσμεύεται να ακολουθήσει την εξέλιξη. Δείχνει να έχει κατανοήσει πόσο σημαντική είναι η συμβολή του στον επιμερισμό των ευθυνών της ανατροφής, αλλά και της διαπαιδαγώγησης και βρίσκει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να βοηθήσει σε πρώτο επίπεδο τους άλλους και σε δεύτερο τον εαυτό του. Οι πατέρες πλέον έχουν ενεργό ρόλο στην ανατροφή των παιδιών τους, αν και δηλώνουν ότι έχουν περιορισμένη εμπειρία και γνώση. Συνειδητοποιούν ότι αυτό με το οποίο έχουν γαλουχηθεί, να έχουν δηλαδή τον έλεγχο στα πράγματα, είναι ψευδαίσθηση. Έχουν απελευθερωθεί από την ιδέα ότι πρέπει να προβάλουν μια εικόνα αλάνθαστου και άτρωτου και ότι δείχνοντας τρυφερότητα και ευαισθησία βλάπτουν την εικόνα της αρρενωπότητάς τους. Ίσως τελικά οι κοινωνικές αλλαγές και οι συνεχόμενες εξελίξεις να έχουν θετική έκβαση στην αλλαγή του ρόλου του πατέρα.

Ο ρόλος των μπαμπάδων λοιπόν, εκτός από πιο πολύπλοκος, είναι πλέον και πολύ πιο ισχυρός σε σύγκριση με το παρελθόν. Συμβάλλουν σημαντικά στη μάθηση των παιδιών τους, στην καλύτερη απόδοση στο σχολείο, στην καλή αυτοεκτίμηση, στις υγιείς σχέσεις με τους συνομηλίκους και στην καλύτερη προσωπική ευτυχία. Γίνονται πιο συμπονετικοί μέσα από την πατρότητα, γενικότερα, όχι μόνο μέσα στην οικογένεια. Ο τρόπος που οι πατεράδες παίζουν με τα παιδιά είναι πιο προσανατολισμένος στη δράση, έχουν τη τάση να ενεργοποιούν τα παιδιά, να τα ζωντανεύουν πολύ στο παιχνίδι τους, διαφοροποιούμενοι από το διδακτικό χαρακτήρα του παιχνιδιού της μητέρας. Η χρήση της γλώσσας, επίσης, είναι διαφορετική. Οι μανάδες την χρησιμοποιούν πάλι διδακτικά πιο πολύ και στην διήγηση ιστοριών, ενώ στο παιχνίδι οι πατεράδες προωθούν περισσότερο την εξερεύνηση, την ανάγκη των παιδιών για καινοτομία. Διαχειρίζονται διαφορετικά τη δυσφορία και το στρες που νιώθουν τα παιδιά σε καινοτόμες καταστάσεις.

Ακόμα, ο πατρικός ρόλος είναι απαραίτητος για τη σεξουαλική ταυτοποίηση, την πνευματική εξέλιξη, την ωρίμανση της προσωπικότητας των αγοριών και των κοριτσιών. Παράλληλα, οι σχέσεις του πατέρα με τη μητέρα προσφέρουν στα παιδιά την ευκαιρία να παρατηρούν όλες τις πλευρές της συμπεριφοράς τους ως συζύγων.  Ενώ επίσης σημαντικός είναι ο ρόλος της πατρικής φιγούρας για την ενίσχυση της συναισθηματικής ισορροπίας της μητέρας την περίοδο του ερχομού του παιδιού, λειτουργώντας ως αντίβαρο στη σχέση μητέρας-παιδιού, βοηθώντας τη να μην παρασυρθεί και να εγκλωβιστεί σε μια υπερβολική σχέση με το παιδί. Είναι αυτονόητο ότι για να το πετύχει αυτό ο πατέρας θα πρέπει να κατέχει μια σημαντική θέση στο συναισθηματικό κόσμο της μητέρας.

Οι ρόλοι που καλούμαστε να παίξουμε στην οικογένεια είναι πια πολυεπίπεδοι και σύνθετοι, καθώς τα πράγματα γενικότερα έχουν γίνει πιο πολύπλοκα και οι απαιτήσεις έχουν μεγαλώσει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως για την υγιή ψυχοσωματική εξέλιξη των παιδιών χρειάζεται και η πατρική και η μητρική φροντίδα. Σε κάθε στάδιο εξέλιξης του παιδιού στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, το παιδί χρειάζεται όχι μόνο τη μητέρα, αλλά και τον πατέρα ως αντικείμενο αγάπης, ασφάλειας, σύνδεσης με τον εξωτερικό κόσμο και την αρχή της πραγματικότητας, ως μορφή ταυτοποίησης ή ακόμα και ως μορφή την οποία μπορεί να αμφισβητήσει. Είναι φανερό, λοιπόν, πως κανείς από τους δύο γονείς δεν μπορεί να αναπληρώσει τα καθήκοντα του άλλου. Το περιεχόμενο του ρόλου τους είναι ξεχωριστό, σημαντικό και απαραίτητο για την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.

Με απαραίτητη ενημέρωση,  ευαισθητοποίηση  και έγκαιρη παρέμβαση οι ειδικοί ψυχικής υγείας της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας είναι δίπλα στην οικογένεια στο σύνολό της και σε κάθε μέλος ξεχωριστά. Υποστηρίζουν  τη σημαντικότητα του θεσμού της οικογένειας και ενισχύουν  τη δυναμική των ρόλων των μελών της για μια αρμονική συμβίωση και εξέλιξη.

Ιωάννα Καλλία, Ψυχολόγος
Μαρία Μπαλωμένου, Κοινωνικός Λειτουργός
Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας Ν. Φωκίδας

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2017 «Η ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος σε νερό και γη» Εκδηλώσεις στο νομό Φωκίδας

Στις 15 Δεκεμβρίου 1972, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θέσπισε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, με στόχο να υπενθυμίσει στους κατοίκους του πλανήτη Γη, ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι άμεσα συνυφασμένο με το μέλλον των οικοσυστημάτων.

Η σημασία του φυσικού περιβάλλοντος για την υγεία του ανθρώπου και γενικά τη διατήρηση του οικοσυστήματος ήταν γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, ο οποίος με την πρωτοποριακή περιβαλλοντική του πραγματεία περί ανέμων, υδάτων και τόπων έδωσε μεγάλη σημασία στο περιβάλλον. Θέμα αυτής της πραγματείας, είναι οι αντικειμενικές περιβαλλοντικές συνθήκες και  η συσχέτισή τους με την υγεία του ανθρώπου και τις ασθένειες  που εκδηλώνει. 

Στην πραγματικότητα κάθε μέρα, οφείλει να είναι μια μέρα αφιερωμένη στο περιβάλλον, καθώς πλέον αποτελεί κοινή συνείδηση ότι το ανθρώπινο είδος για να επιβιώσει στο εγγύς μέλλον πρέπει να προστατεύσει πρωτίστως το φυσικό περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, ωσάν κόρη οφθαλμών, και να έχει πάντοτε κατά νου ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι η μέγιστη επίδειξη ανθρωπιάς και πολιτισμού.

Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, εν μέσω άκρατης οικονομικής ύφεσης, κρίσης αρχών και αξιών και των δυσμενέστατων σεναρίων των εξειδικευμένων επιστημόνων για ραγδαίες κλιματικές αλλαγές και στη χώρα μας (ερημοποίηση τεράστιων εκτάσεων της Ηπειρωτικής Ελλάδας, έλλειψη νερού σε νησιά και Ηπειρωτικές περιοχές για ύδρευση και άρδευση, άνοδος της στάθμης της θάλασσας και κατάκλιση πολλών παραλιακών περιοχών της Ελληνικής Επικράτειας), η 5η Ιουνίου αποκτά ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα και μας κρούει τον κώδωνα, ώστε όλοι εμείς (άτομα με αναπηρία ή μη), οι πρόσκαιροι κάτοικοι του πλανήτη Γη, να συμπεριφερόμαστε με σεβασμό και φειδώ σε όλες τις δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής. Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, διοργανώνονται κάθε χρόνο, σε ολόκληρο τον πλανήτη χιλιάδες εκδηλώσεις για την ευαισθητοποίηση και την αφύπνιση της περιβαλλοντικής μας συνείδησης.

Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες δείχνουν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, τη διάσωση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Υποστηρίζοντας και ενισχύοντας την τάση αυτή, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας νομού Φωκίδας, στο πλαίσιο του Προγράμματος Προ & Επαγγελματικής Κατάρτισης, διοργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις – δράσεις στο νομό Φωκίδας. Αφορμή για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων – δράσεων αποτελεί η συνεργασία του φορέα με την κοινότητα, τις σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων, τον Δήμο Δελφών, την Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας και τους συνεργαζόμενους φορείς (Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Άμφισσας, Δασαρχείο Άμφισσας κ.α.).

Στις 19 Μαΐου 2017 η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας Νομού Φωκίδας, διοργάνωσε δενδροφύτευση στο ΤΕΙ Άμφισσας,  μαζί με το Δήμο Δελφών και τους μαθητές της Γ΄ τάξης του 3^ου Δημοτικού Σχολείου Άμφισσας, όπου φυτεύτηκαν δένδρα στους περιμετρικούς χώρους του ΤΕΙ.

Επίσης, καθ΄ όλη την διάρκεια του έτους, παρακολουθούμε και συμμετέχουμε σε εκπαιδευτικά προγράμματα και ημερίδες, που οργανώνονται από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Άμφισσας.

Οι ομάδες στόχου επιλέγονται με άξονα τη μεγαλύτερη δυνατή ευαισθητοποίηση και την καλύτερη ενημέρωση γύρω από το περιβάλλον και τη θετική επίδραση της επαφής και ενασχόλησής μας με αυτό στην ψυχική μας υγεία μέσα από τη συμμετοχή σε δράσεις.

Η αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης είναι μείζονος σημασίας ζήτημα για την επικράτηση της πράσινης ανάπτυξης και την αλλαγή, επί της ουσίας, του πολιτισμού της καθημερινότητας.

Με εκτίμηση,

Γεωργία Ν. Γεωργίου

Τ.Ε. Δασοπόνος

Υπεύθυνη Προ & Επαγγελματικής Κατάρτισης

της Ε.Κ.Ψ.&Ψ.Υ Νομού Φωκίδας